Dowiedz się, kiedy powstanie obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech. Kiedy polska firma musi uzyskać niemiecki numer podatkowy, a kiedy może zastosować procedurę reverse charge (odwrotne obciążenie) i uniknąć obowiązku rejestracji w Niemczech.
Podatek VAT jest podatkiem terytorialnym. Wspólne zasady, wskazujące na miejsce opodatkowania, są określone przepisami europejskich dyrektyw. Regulują one w szczególności kwestie, w którym kraju należy rozliczyć daną transakcję VAT. Przepisy niemieckiej ustawy o VAT (Umsatzsteuergesetz – UStG) w tym zakresie są zbieżne z polską ustawą o podatku od towarów i usług. Polscy przedsiębiorcy, dokonując zakupów w Niemczech lub sprzedając do Niemiec, wystawiają najczęściej faktury ze stawką 0% lub taką fakturę otrzymują w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy / nabycia towarów. Są jednak sytuacje, w których powstanie obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech. Poniżej znajduje się przegląd najczęstszych sytuacji, w których polski przedsiębiorca będzie musiał uzyskać niemiecki numer VAT.
Zasadą jest to, że obowiązek rejestracji w Niemczech do VAT powstanie wtedy, gdy polski podmiot będzie zobowiązany do rozliczenia niemieckiego podatku VAT, czyli to na polskiej firmie będzie spoczywał obowiązek odprowadzenia niemieckiego podatku VAT. Chodzi o sytuację, w których ten obowiązek nie może być przerzucony na odbiorcę usługi / nabywcę towaru w ramach procedury reverse charge (odwrotne obciążenie).
O samej procedurze rejestracji do VAT dowiesz się <<TUTAJ>>.
Podstawowe obowiązki związane z rozliczeniem podatku VAT przedstawione zostały <<TUTAJ>>.
Usługi budowlane w Niemczech – brak obowiązku rejestracji do VAT
Usługi budowlane można co do zasady przypisać do konkretnej nieruchomości. Zasadą jest, że miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT). Identyczne zasady przewiduje również dyrektywa vatowska 2006/112/WE (art. 47). Oznacza to zatem, że ta zasada panować powinna we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Także niemiecka ustawa o VAT przewiduje taką regulację (art. 3a ust. 3 pkt 1 UStG).
Decydujące jest miejsce położenia nieruchomości, w związku z którą świadczone są usługi budowlane. Nie ma znaczenia dla jakiego podmiotu usługa ta jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługobiorcy (w Polsce czy w Niemczech). Ustalenie miejsca świadczenia niezależne jest też od tego, czy strony transakcji są podatnikami VAT. Nie jest istotne również to, czy uczestnicy transakcji posiadają numer VAT-UE. Miejscem świadczenia dla usług związanych z nieruchomością jest państwo, w którym ta nieruchomość jest położona.
Jeżeli polska firma świadczy usługi budowlane w Niemczech na rzecz innej niemieckiej firmy, to miejscem świadczenia będą Niemcy. Oznacza to, że usługi budowlane powinny być opodatkowane w Niemczech. Polska firma może wykonać taką usługę w ramach eksportu usług i przerzucić ciężar rozliczenia podatku (reverse charge) na odbiorcę usługi (niemieckiego podatnika VAT). W takim wypadku dla polskiej firmy nie powstanie obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech, ponieważ to nie ona będzie zobowiązana do rozliczenia podatku w Niemczech (obowiązek ten przejdzie na nabywcę usługi).
Przykład 1:
Polska firma A z Poznania świadczy usługi budowlane na rzecz niemieckiej firmy B z Berlina. Usługi budowlane dotyczą nieruchomości położonej w Niemczech. Polska firma wystawi fakturę dokumentującą sprzedaż usługi budowlanej – będzie to faktura uproszczona, która nie będzie zawierać stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o VAT). Jako nabywca usługi powinna wystąpić firma B z podaniem jej niemieckiego numeru VAT. Na fakturze powinna znaleźć się adnotacja „odwrotne obciążenie” lub „reverse charge”.
Usługi budowlane w Niemczech – obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech
Obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech powstanie dla polskiej firmy budowlanej w przypadku, gdy nie może ona przerzucić obowiązku rozliczenia podatku na odbiorcę usługi. Rejestracja jest też wymagana, gdy to na polską firmę taki obowiązek przejdzie. Rejestracja w Niemczech do VAT będzie zatem niezbędna w następujących przypadkach:
- usługi budowlane świadczone są w Niemczech na rzecz osoby prywatnej, która nie jest podatnikiem VAT (chyba że rozliczenie następuje przez OSS)
- usługi budowlane wykonywane są w Niemczech za pomocą podwykonawców
- świadczenie usługi budowlanej z wykorzystaniem materiałów budowlanych z Polski
Jeżeli usługi budowlane świadczone są na rzecz osoby prywatnej, to nie można na nią przerzucić obowiązku rozliczenia w Niemczech podatku VAT, ponieważ osoba prywatna nie jest podatnikiem tego podatku. Należy zatem wystawić fakturę z niemieckim podatkiem VAT w wysokości 19% i odprowadzić go do niemieckiego urzędu skarbowego. By wykonać ten obowiązek konieczna będzie rejestracja do VAT w Niemczech. Możliwe jest jednak także zgłoszenie się do procedury OSS w Polsce i rozliczenie niemieckiego podatku w ramach tej procedury. Wadą procedury OSS jest brak możliwości odliczenia niemieckiego podatku od zakupów. Warto zatem często rozliczyć taki podatek bezpośrednio w niemieckim urzędzie skarbowym.
Przykład 2:
Polska firma budowlana C z Wrocławia wykonuje remont budynku mieszkalnego na rzecz Helmuta Z. z Monachium. C musi wystawić fakturę z niemieckim VAT 19% i w tym celu powinna zarejestrować się w Niemczech do celów podatku VAT, jeżeli nie korzysta z procedury OSS.
Jeżeli polska firma świadczy usługi budowlane w Niemczech i przy ich wykonaniu posługuje się podwykonawcami, to również powstanie dla niej obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech. Bez znaczenia jest to, z jakiego kraju pochodzi podwykonawca (z Polski, z Niemczech, z innego kraju UE czy też kraju trzeciego). Obowiązek ten wynika z tego, że polska firma otrzyma od podwykonawców fakturę w ramach odwrotnego obciążenia (reverse charge) i to na nią zostanie przeniesiony obowiązek rozliczenia podatku VAT w Niemczech. Nie może ona przerzucić tego obowiązku dalej, na swojego zamawiającego. A skoro to ona będzie z punktu widzenia przepisów niemieckich podatnikiem, to będzie zobowiązana dokonać rejestracji w Niemczech do podatku VAT. Pamiętać trzeba, że w Niemczech co do usług budowlanych istnieje obowiązek rozliczania ich w procedurze odwrotnego obciążenia.
Przykład 3:
Polska firma A z Poznania świadczy usługi budowlane na rzecz niemieckiej firmy B z Berlina. Usługi budowlane dotyczą nieruchomości położonej w Niemczech. Co do zasady faktura (jak w Przykładzie 1) może być wystawiona bez VAT. Jednak A zaangażowała do wykonania usług polskiego (C) i niemieckiego (D) podwykonawcę. C i D wystawią za wykonaną usługę fakturę na A w ramach odwrotnego obciążenia. To na A będzie spoczywał obowiązek rozliczenia podatku VAT w Niemczech, a zatem będzie ona zobowiązana do rejestracji do VAT w Niemczech.
Co ważne, nie ma znaczenia, z iloma „szczeblami” podwykonawców mamy do czynienia. Fakturę z reverse charge można wystawić tylko na niemieckiego podatnika. Jeżeli zatem mamy do czynienia z łańcuchem podwykonawców, to poza tym znajdującym się na samym końcu, wszyscy muszą dokonać rejestracji w Niemczech. Możliwe zatem, że przy jednych robotach budowlanych kilka firm będzie zobowiązanych do rejestracji do VAT w Niemczech.
Przykład 4:
Tak, jak w Przykładzie 3. Z tym że polski podwykonawca C angażuje dalszego podwykonawcę E (samozatrudniony na działalności gospodarczej), także z Polski. W takim wypadku E wystawi na C fakturę bez VAT (reverse charge), a C będzie musiał zarejestrować się do VAT w Niemczech.
Obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech powstanie także w przypadku korzystania z materiałów budowlanych z Polski. Polskie władze skarbowe stoją na stanowisku, że podatnik powinien wykazać wewnątrzwspólnotowe przesunięcie towarów do Niemiec na zasadzie WDT. Aby móc skorzystać z preferencyjnej stawki 0% należy dysponować niemieckim unijnym numerem VAT z przedrostkiem DE. Taki numer (USt-IdNr) można uzyskać jedynie po rejestracji do VAT w Niemczech.
Sprzedaż z magazynu w Niemczech
Obowiązek rejestracji do VAT powstanie również wtedy, gdy polska firma sprzedaje towary z magazynu położonego w Niemczech. Dotyczy to zarówno sprzedaży na rzecz osób prywatnych (B2C), jak i sprzedaży na rzecz firm (B2B). Nie ma też znaczenia, czy sprzedaż dokonywana jest na rzecz podmiotu niemieckiego czy zagranicznego. Obowiązek rejestracji do VAT powstanie w każdym z tych przypadków.
Z punktu widzenia polskiej firmy, która posiada magazyn w Niemczech, wpierw dojdzie do wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia towarów. Towar przemieści się z jednego kraju unijnego do innego (z Polski do Niemiec). Nie ma tutaj znaczenia, że nie dochodzi do zbycia (dostawy) towaru, a towar jest przemieszczany w ramach tej samej firmy (między polskim a niemieckim magazynem). Przemieszczenie towarów traktowane jest w Polsce jak WDT i opodatkowane w Polsce stawką 0%.
Sprzedaż z niemieckiego magazynu traktowana będzie jako sprzedaż krajowa (niemiecka). Dlatego trzeba będzie wystawić fakturę VAT z niemieckim podatkiem (ze stawką 19% albo 7%). Sprzedawca zobowiązany będzie zatem do rejestracji dla celów VAT w Niemczech.
Coraz więcej polskich przedsiębiorców sprzedaje swoje towary w Niemczech za pomocą sklepu Amazon. Amazon proponuje usługę Fulfillment by Amazon (FBA), zgodnie z którą towary trafiają do magazynu Amazona i w razie ich zakupu przez klienta, to Amazon organizuje ich wysyłkę do odbiorcy. Jeżeli magazyn znajduje się w Niemczech (a najczęściej tak jest), to polska firma korzystająca z niemieckiego Amazona będzie podlegała obowiązkowi rejestracji do VAT w Niemczech.
Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż na odległość towarów i do Niemiec
Sprzedaż wysyłkowa (zwana od 2021 WSTO) z terytorium kraju dotyczy sytuacji, w których towar jest wysyłany z Polski przez polskiego podatnika VAT na rzecz unijnego (np. niemieckiego) niepodatnika (transakcja B2C). Jeżeli sprzedaż z wysyłką jest dokonywana na rzecz zagranicznego podatnika VAT, to mamy po prostu do czynienia z WDT a nie sprzedażą wysyłkową.
Zasadą jest (art. 22 ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT), że WSTO z terytorium kraju uznawana jest za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia dla wysyłanych lub transportowanych towarów.
Od tej zasady istnieje istotny wyjątek. Do pewnych progu wartościowego (limitu) sprzedaż WSTO traktowana jest jako dokonana na terytorium kraju wysyłki (Polski). Od 1.07.2021 obowiązuje jednolity próg 10.000 EUR (netto) dla sprzedawcy on-line na całość jego sprzedaży z jednego kraju do innego kraju UE. Z progu 10.000 EUR można zrezygnować.
Oznacza to, że polski sprzedawca, wysyłający towary do Niemiec i innych krajów UE na rzecz osób prywatnych, do łącznego limitu w roku 10.000 euro łącznie na wszystkie kraje, wystawia fakturę VAT z polskim podatkiem VAT (co do zasady 23% lub 8%) i ten podatek rozlicza w Polsce. Po przekroczeniu tego limitu jest zobowiązany do wystawiania faktury z niemieckim podatkiem VAT. Tym samym polski sprzedawca będzie zobowiązany do rejestracji do VAT w Niemczech.
Sprzedawca internetowy może wybrać uproszczony i scentralizowany sposób rozliczeń przez One Stop Shop (OSS) w kraju, w którym posiada siedzibę. Za pomocą OSS sprzedawca internetowy wykazuje w jednej deklaracji całą sprzedaż z zagranicznym podatkiem VAT i odprowadza ten podatek w kraju swojej rejestracji.
Sprzedaż towarów w Niemczech
W pewnych sytuacjach sprzedaż towarów w Niemczech będzie uznana za niemiecką transakcję krajową, która powinna być rozliczona z niemieckim podatkiem VAT. W takim wypadku sprzedawca będzie miał obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech.
Dotyczy to np. sytuacji, w której polska firma wpierw nabywa towary w Niemczech, następnie je odsprzedaje w Niemczech, a towar nie opuszcza tego kraju. Transakcja ta powinna być udokumentowana fakturą z niemieckim VAT i rozliczona w Niemczech przez sprzedawcę.
Z podobną sytuacją będziemy mieli do czynienia, jeżeli do sprzedaży dojdzie na targach lub wystawie w Niemczech. Jeżeli zatem polski wystawca dokona sprzedaży na rzecz niemieckiej firmy w czasie targów, to będzie musiał zarejestrować się do VAT w Niemczech.
Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce, jeżeli wpierw dokonany zostanie import z kraju trzeciego do Niemiec, a następnie towar zostanie sprzedany bez opuszczania terytorium Niemiec. Powinny o tym pamiętać w szczegolności polskie firmy, które importują towary przez popularny port w Hamburgu. Jeżeli towar nie opuści Niemiec, to trzeba będzie zarejestrować się w Niemczech do celów VAT.
Transport osób przez terytorium Niemiec
Przy transporcie osób jest zasadą, że jest on opodatkowany w miejscu, gdzie obywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Jeżeli zatem polski przewoźnik wykonuje transport osób z Polski do Holandii, to powinien w Niemczech rozliczyć VAT proporcjonalnie za pokonaną odległość w Niemczech w stosunku do całego przewozu. W tym celu należy zarejestrować się do celów VAT w Niemczech.
Szczególne regulacje przewidziane są dla okazjonalnego przewozu osób autobusem niezarejestrowanym w Niemczech. Okazjonalny przewóz następuje wtedy, gdy nie mamy do czynienia z regularną lub wahadłową linią z określonym dokładnie czasem przyjazdu i odjazdu z danego miejsca w regularnych odstępach czasu. Typowym przykładem okazjonalnego przewozu osób jest turystyczna wycieczka autokarowa.
W przypadku okazjonalnego przewozu osób autobusem przez terytorium Niemiec znajdą zastosowanie szczególne regulacje dotyczące ustalenia podstawy opodatkowania. Podstawą tą jest część uzgodnionego wynagrodzenia za przewóz, która proporcjonalnie przypada na trasę w Niemczech. Wartość ta ustalana jest dla każdego pasażera. Do tak ustalonej podstawy opodatkowania stosuje się stawkę podatku VAT (zazwyczaj 19%). Należy również pamiętać o obowiązku zgłoszenia przejazdów do właściwego urzędu skarbowego w Niemczech i o obowiązku posiadania przez kierowcę stosownego zaświadczenia.
Przykład 5:
Wycieczka autokarowa z Polski udaje się do Holandii i przejeżdża przez terytorium Niemiec (500 kilometrów). w Polsce i Holandii pokonana odległość to 250 km w każdym z krajów. W autobusie znajduje się 25 osób. Bilet kosztuje 100 euro bez VAT. Podstawa opodatkowania dla celów podatku VAT w Niemczech to 0,5 x 25 x 200 euro. W tym wypadku będzie to 2.500 euro. Od tej kwoty zostanie naliczony niemiecki podatek VAT (19% x 2.500 euro), który powinien być następnie rozliczony w Niemczech. Jeżeli przewoźnik nie miał zakupów w Niemczech, od których może odliczyć VAT, to będzie zobowiązany odprowadzić w Niemczech podatek VAT w pełnej kwocie.
Przed dokonaniem czynności, która może spowodować obowiązek rejestracji do VAT w Niemczech, warto wpierw zlecić szczegółową analizę podatkową, czy taki obowiązek w ogóle powstanie i jakie będą jego konsekwencje. Pozwoli uniknąć to sytuacji, gdy polska firma z opóźnieniem dokonuje rejestracji w Niemczech. Spóźniona rejestracja może spowodować liczne, negatywne konsekwencje dla firmy. Dotyczy to w szczególności branży budowlanej. Warto wyjaśnić te kwestie ze specjalistą z zakresu kwestii polsko-niemieckich zanim obowiązek rejestracji powstanie.
Kancelaria JLT zapewnia kompleksowe wsparcie podatkowe dla firm w Niemczech, w tym dokonuje rejestracji polskich firm dla celów VAT w Niemczech. Usługi doradztwa podatkowego w Niemczech świadczone są w ramach współpracy z niemieckimi doradcami podatkowymi. W zależności od rodzaju sprawy zapewniamy wsparcie ze strony niemieckiego specjalisty. Sprawy podatkowe na terenie Niemiec są wtedy koordynowane przez doradcę podatkowego z kancelarii JLT.
