Ułatwiona sukcesja firmy

Dowiedz się o najnowszym rozstrzygnięciu Sądu Najwyższego dotyczącego zachowku. Może ono mieć zasadniczy wpływ na na przekazanie firmy. Sukcesja firmy jest tematem coraz częściej interesującym dla przedsiębiorców.

Sąd Najwyższy w najnowszej uchwale dopuścił możliwość zrzeczenia się zachowku przez spadkobierców. Rozstrzygnięcie to może być przełomem w planowaniu sukcesji firm w razie śmierci ich właściciela.

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma zapewnić pewien udział w spadku, nawet jeżeli dana osoba nie została powołana do dziedziczenia. Jeżeli zatem ojciec ma trzech synów i jednemu z nich zapisuje cały spadek, to pozostali dwaj synowie mogą dochodzić pewnej kwoty od dziedziczącego syna. Co do zasady jest to połowa tego, co dana osoba otrzymałaby, gdyby dziedziczyła ustawowo (czyli np. gdyby nie było testamentu). W podanym przykładzie, każdy z synów uprawniony jest ustawowo do 1/3 spadku. Jeżeli ojciec zapisze w testamencie wszystko jednemu synowi, to pozostali synowie mogą domagać się od swojego brata 1/6 spadku i to w formie pieniężnej.

Jak to się ma do przekazywania firmy dzieciom? Weźmy powyższy przykład. Ojciec trójki synów chciałby zabezpieczyć się na wypadek śmierci. Przy czym wie, że wspólne zarządzanie firmą przez trójkę braci prowadziłoby do konfliktów i paraliżu decyzyjnego. Chciałby więc, by firma trafiła w ręce jednego z synów. Jeżeli firma jest wart np. 12 mln zł, to dziedziczący syn musiałby po śmierci ojca wypłacić swoim braciom po 1/6 spadku w formie zachowku. Potrzebna byłaby zatem znaczna gotówka i to w kwocie 4 mln zł. Doprowadziłoby to zapewne do konieczności wyprzedaży majątku firmy i do zagrożenia jej dalszej egzystencji. Właściciel firmy chciałby zatem doprowadzić do tego, by pozostali dwaj synowie zrzekli się zachowku.

Do tej pory ta kwestia wywoływała spory. Niektórzy uznawali, że zrzeczenie się zachowku jest niedopuszczalne. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygnęła tę kwestię i dopuściła taką możliwość. Zrzeczenie się zachowku może zatem stanowić ważny element w planowaniu sukcesji firmy, tak by przetrwała on śmierć jej założyciela. Okaże się, czy przedsiębiorcy będą świadomi takiej możliwości i wykorzystają ten mechanizm zapewnienia ciągłości prowadzenia firmy po swojej śmierci.