Poniżej wskazane zostaną podstawowe informacje związane z postępowaniem nakazowym (Mahnverfahren) w Niemczech. Podane zostaną praktyczne informacje umożliwiające polskiemu podmiotowi samodzielne dochodzenie roszczeń przed niemieckim sądem. Dowiedz się, czym jest postępowanie nakazowe w Niemczech.
Czasami może okazać się konieczne, by wystąpić przeciwko niemieckiemu kontrahentowi do sądu. Nie zawsze będzie dla polskiego przedsiębiorcy możliwe, by pozwać niemiecką firmę w Polsce.
Informacja o tym, którego kraju sądy (polskiego czy innego kraju unijnego) są właściwe do rozstrzygnięcia danej sprawy, znajduje się tutaj.
Jeżeli ustalimy, że jurysdykcja przysługuje sądom niemieckim, to konieczne będzie pozwanie naszego kontrahenta za Odrą. W niektórych przypadkach, pomimo istnienia jurysdykcji sądów polskich, warto pozwać kontrahenta w Niemczech i sprawnie uzyskać tytuł egzekucji.
Dostępne możliwości
Z praktycznego punktu widzenia, jeżeli wyczerpaliśmy polubowne możliwości rozwiązania sporu, a musimy lub chcemy pozwać kontrahenta w Niemczech, to mamy trzy możliwości:
- złożyć wniosek o wydanie nakazu zapłaty;
- wystąpić w Niemczech o Europejski Nakaz Zapłaty;
- złożyć normalny pozew do sądu niemieckiego.
O ile z pierwszych dwóch możliwości polski przedsiębiorca może skorzystać samodzielnie, to złożenie normalnego pozwu często wiązać się będzie z koniecznością znalezienia prawnika, który będzie nas reprezentował w Niemczech. Sprawy o wartości przekraczającej 5.000 euro są rozstrzygane przez odpowiednik naszych Sądów Okręgowych (Landgericht) i w tych sprawach występuje przymus adwokacki dla obu stron procesu. W tych sprawach bez profesjonalnej pomocy się nie obędzie.
Niniejsza informacja dotyczy wyłącznie postępowania nakazowego w Niemczech.
Postępowanie nakazowe (Mahnverfahren)
Postępowanie nakazowe w Niemczech stanowi szybki i stosunkowo tani sposób uzyskania tytułu wykonawczego. Jest to dość zautomatyzowana procedura, w której sąd nie bada merytorycznie zasadności roszczenia. Wniosek o wydanie nakazu zapłaty może złożyć również powód, którego siedziba leży poza granicami Niemiec. Nakaz zapłaty można otrzymać tylko w stosunku do roszczeń pieniężnych.
W związku z brakiem merytorycznej weryfikacji roszczeń, postępowanie nakazowe zostało ukształtowane dwuetapowo. Pozwanemu dłużnikowi przyznano dwukrotne prawo wniesienia sprzeciwu. W razie wniesienia sprzeciwu sprawa, po uzupełnieniu wymogów formalnych, przekazywana jest do normalnego postępowania sądowego według właściwości ogólnej.
Przebieg postępowania
Postępowanie wszczynane jest na wniosek powoda złożony we właściwym sądzie. Dla powodów z siedzibą poza terytorium Niemiec (np. dla polskiej spółki) wyłącznie właściwym sądem będzie Amtsgericht Wedding -Zentrales Mahngericht Berlin-Brandenburg-,13343 Berlin.
Wniosek o wydanie nakazu (Antrag auf Erlass eines Mahnbescheids) sporządza się na urzędowym formularzu. Możliwe jest również wypełnienie wniosku online, który następnie należy wydrukować, podpisać i przesłać w wersji papierowej do sądu. Możliwość ta dostępna jest pod linkiem www.online-mahnantrag.de. Wniosek nie wymaga merytorycznego uzasadnienia czy załączenia dowodów. Wypełnienie wniosku nie jest nadmiernie skomplikowane, niezbędna jednak jest znajomość języka niemieckiego.
Tak wygląda przykładowy wniosek wypełniony online:
Jeżeli wniosek będzie zawierał jakieś błędy, to sąd prześle do nas monit. Najczęściej będzie tutaj chodziło o niewłaściwe określenie strony, brak formy prawnej itd. Sąd bowiem nie bada roszczenia merytorycznie.
Jeżeli wniosek nie zawiera błędów lub zostały one wyjaśnione, to sąd wydaje nakaz zapłaty (Mahnbescheid) i doręcza go pocztą dłużnikowi. Wierzyciel dostaje również informację, że nakaz zapłaty został przesłany do dłużnika. Wraz z tą informacją, wnioskodawca-wierzyciel otrzymuje rachunek z kwotą, którą należy uiścić tytułem opłaty od wniosku. Opłata ta to 50% normalnej opłaty sądowej, zaczyna się od 32 euro i jej wysokość uzależniona jest od wartości roszczenia. Przykładowo, przy 10.000 euro opłata wyniesie 98 euro (można przyjąć, że opłata to średnio ok. 0,5-1% roszczenia).
Po doręczeniu nakazu zapłaty dłużnik ma 14 dni na zapłatę roszczenia lub wniesienie sprzeciwu. Sprzeciw (Widerspruch) nie wymaga jakiegokolwiek uzasadnienia. Jeżeli dłużnik ureguluje należność, to postępowanie się kończy. Przy wniesieniu sprzeciwu sprawa, po uzupełnieniu kwestii formalnych, trafi na normalną drogę sądową.
Jeżeli dłużnik nie zapłaci w terminie i nie wniesie sprzeciwu, to wierzyciel może przejść do drugiego etapu postępowania. W terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia nakazu dłużnikowi należy wystąpić o tzw. wykonalny nakaz zapłaty (Vollstreckungsbescheid). Jeżeli wierzyciel tego nie uczyni w terminie, to wcześniej wydany nakaz zapłaty utraci moc.
Wykonalny nakaz zapłaty jest doręczany dłużnikowi, który ma ponownie 14 dni na wniesienie sprzeciwu. Możemy wybrać, czy wykonalny nakaz ma być doręczony bezpośrednio przez sąd czy przez komornika, któremu zlecimy egzekucję.
Wykonalny nakaz zapłaty z chwilą jego wydania ma moc wykonalnego wyroku zaocznego i może być natychmiast egzekwowany, bez czekania na upływ terminu na wniesienie sprzeciwu.
Jeżeli dłużnik wniesie sprzeciw, to sprawa trafi na normalną drogę sądową. Wniesienie sprzeciwu nie wymaga uzasadnienia. Brak sprzeciwu oznaczać będzie uprawomocnienie się wykonalnego nakazu zapłaty, który traktowany będzie na równi z wyrokiem sądowym.
Korzyści dla wierzyciela
Korzyści dla wierzyciela:
- mało skomplikowana procedura – czynności wierzyciela są ograniczone są do dwóch kroków (wniosek o wydanie nakazu zapłaty i ponowny wniosek o wydanie wykonalnego nakazu zapłaty);
- wnioski nie są skomplikowane formalnie i nie wymagają merytorycznego uzasadnienia roszczeń lub załączenia dowodów;
- stosunkowo tania procedura (0,5-1% wartości roszczenia), która nie wymaga angażowania profesjonalnego pełnomocnika. Jeżeli zdecydujemy się na udział prawnika, to możemy doliczyć jego koszty do nakazu;
- złożenie wniosku o wydanie nakazu zapłaty przerywa bieg przedawnienia.
Postępowanie nakazowe ma jednak też swoje wady. Przede wszystkim dłużnik ma dwie szanse na wniesienie sprzeciwu, którego nie musi uzasadniać. W takim wypadku sprawa trafi na normalne tory procesu cywilnego. Jeżeli więc z korespondencji z dłużnikiem wynika, że kwestionuje on roszczenie, to wtedy lepiej rozważyć wystąpienie od razu z pozwem do właściwego sądu lub zlecić sprawę profesjonalnemu pełnomocnikowi.
Pamiętajmy przy tym, że dochodząc roszczeń przed niemieckim sądem możemy doliczyć koszty związane z udziałem polskiego pełnomocnika, który będzie pełnił rolę osoby kontaktowej dla niemieckiego adwokata. Dzięki temu nie musimy sami się bezpośrednio angażować w sprawę.
