Interesuje Cię egzekucja w Niemczech polskiego wyroku? Masz wyrok przeciwko niemieckiemu kontrahentowi i nie wiesz, co dalej? Poniżej znajdziesz praktyczny poradnik, jak co zrobić krok po kroku.
W niektórych wypadkach udaje nam się pozwać niemieckiego kontrahenta przed polskim sądem i pozytywnie zakończyć sprawę. O możliwości pozwania zagranicznego kontrahenta w Polsce dowiedzieć się można tutaj.
Wyrok polskiego sądu
Skupimy się na normalnym wyroku sądowym wydanym w Polsce przez polski sąd, uzyskanym po przeprowadzeniu postępowania rozpoznawczego.
Nakazu zapłaty (w postępowaniu nakazowym lub w postępowaniu upominawczym) na zagranicznego kontrahenta nie otrzymamy. Jeżeli bowiem doręczenie nakazu nie może nastąpić w kraju, sąd uchyla nakaz zapłaty z urzędu.
Pominięte zostaną także europejskie postępowania cywilne:
- uzyskanie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego (ETE) dla roszczeń bezspornych;
- europejski nakaz zapłaty (ENZ);
- orzeczenie uzyskane w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.
Chodzi zatem o sytuację, gdzie pomiędzy polskim a niemieckim kontrahentem dojdzie do faktycznego sporu o znacznej wartości (najczęściej niewykonanie umowy, brak płatności) a strony aktywnie uczestniczą w postępowaniu sądowym. W takim wypadku ETE nie otrzymamy, ponieważ sprawa nie ma charakteru bezspornego. Nie mówimy też tu o drobnych roszczeniach (do 2000 euro). Przy aktywnym uczestnictwie drugiej strony, to nawet jak uzyskamy ENZ, to wniesiony zostanie sprzeciw a sprawa trafi do zwykłego postępowania.
Przykład:
Polska firma sprzedała i dostarczyła towary o wartości 20.000 euro na rzecz niemieckiego kontrahenta. W umowie uzgodniono, że do rozpoznania sprawy będzie właściwy sąd polski. Niemiecki kontrahent nie zapłacił należności pomimo kilku wezwań. Polska firma wytoczyła powództwo przed polskim sądem i wygrała w całości w I i II instancji.
Mamy wyrok polskiego sądu przeciwko niemieckiej firmie. To dopiero połowa sukcesu, ponieważ wyrok trzeba jeszcze wyegzekwować. Nic nam nawet po najlepszym wyroku, jak nie mamy możliwości faktycznego otrzymania, tego co nam sąd zasądził.
Majątek dłużnika w Polsce
W korzystnej sytuacji będzie wierzyciel w przypadku, gdy zagraniczny kontrahent ma majątek w Polsce. W takim wypadku można będzie przeprowadzić postępowanie egzekucyjne w Polsce. Zastosować tutaj trzeba będzie typową procedurę egzekucyjną. Wierzyciel powinien wystąpić do sądu o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. Następnie należy skierować sprawę do komornika, wskazując na znany nam majątek dłużnika.
Niestety rzadko się zdarza taka sytuacja, by majątek dłużnika był w Polsce. Jeżeli dłużnik już działa na terenie kraju, to najczęściej poprzez spółkę-córkę. Mając wyrok przeciwko wspólnikowi, nie możemy skierować jednak egzekucji do majątku spółki, w której dłużnik jest wspólnikiem. Jednak majątkiem dłużnika jest jego udział w tej spółce. Z udziału takiego, jako z prawa majątkowego, może być prowadzona egzekucja.
Przejdźmy jednak do sytuacji, gdy niemiecki dłużnik nie ma majątku w Polsce, co będzie zresztą typową sytuacją.
Data wytoczenie powództwa
Aby podjąć nasze dalsze kroki musimy najpierw ustalić datę wszczęcia naszej sprawy sądowej. Graniczną datą jest tutaj 10 stycznia 2015 r. Dlaczego? Od tego dnia stosuje się przepisy rozporządzenia unijnego numer 1215/2012. Nazywane jest one Brukselą I bis. Przed tym dniem obowiązywało rozporządzenie nr 44/2001, zwane Brukselą I.
Uwaga, decydująca jest data wszczęcia postępowania a nie data uzyskania orzeczenia. Datą wszczęcia postępowania jest data złożenia pozwu w sądzie lub na poczcie.
Przykład:
Pozew został nadany w poczcie w dniu 8.1.2015 r. i wpłyną do sądu w dniu 11.01.2015 r. Wyrok w II instancji zapadł w dniu 23.02.2017 r. Zastosowanie znajdą stare przepisy z Brukseli I (rozp. 44/2001). Liczy się data nadania pozwu na poczcie.
Jeżeli mamy zatem nowy wyrok sądu, to musimy się upewnić, kiedy wnieśliśmy pozew. Trzeba zajrzeć do akt sprawy. Data wniesienia pozwu często będzie wynikać też np. z uzasadnienia wyroku.
Nowe zasady – Bruksela I bis
Nowe zasady obowiązujące od 10.01.2015 r. są korzystne dla wierzyciela. Zniesiono bowiem wymóg stwierdzania wykonalności wyroku. Oznacza to, że z wyrokiem polskiego sądu możemy iść bezpośrednio do zagranicznego komornika. W Niemczech nie trzeba będzie uzyskać klauzuli wykonalności (§ 1112 niemieckiego kodeksu postępowania cywilnego – Zivilprozessordnung, ZPO).
Potrzebujemy jedynie zaświadczenie określone w art. 795[10] kodeksu postępowania cywilnego. Zaświadczenie wydawane jest według wzoru określonego w Brukseli I bis. Nie jest przewidziana dodatkowa opłata za wydanie zaświadczenia. Przepisy KPC nie przewidują również formularza lub szczególnych wymogów formalnych dla wniosku. Wniosek wnosimy do sądu, który wydał wyrok, co do którego chcemy uzyskać zaświadczenie.
Zaświadczenie dość szczegółowo opisuje nasze roszczenia wynikające z wyroku. Chodzi o to, by zagraniczny komornik nie musiał zaznajamiać się z treścią samego wyroku, którego nie trzeba wtedy tłumaczyć. Pozwala to wierzycielowi zaoszczędzić czas i koszty. Przetłumaczyć będzie trzeba najczęściej tylko samo zaświadczenie. Tłumaczenie powinno być wtedy przysięgłe. Zgodnie z § 1113 ZPO tłumaczenie może być sporządzone przez osobę uprawnioną w jednym z krajów UE. Z reguły zatem wystarczy tłumaczenie przysięgłe sporządzone przez polskiego tłumacza przysięgłego. Choć warto wpierw upewnić się u danego komornika, żeby nie ponosić niepotrzebnie kosztów.
Stare zasady – Bruksela I
Jeżeli nasze orzeczenie uzyskaliśmy w postępowaniu, które wszczęte zostało przed 10.01.2015 r., to sprawa będzie trochę bardziej skomplikowana. Przepisy Brukseli I nie przewidywały automatycznej wykonalności wyroków. W kraju, w którym chcieliśmy prowadzić egzekucję, trzeba było stwierdzić wykonalność orzeczenia i dopiero przystąpić do egzekucji.
Do spraw wszczętych przed dniem 10.01.2015 r. stosuje się w Niemczech dotychczasowe przepisy ustawy o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń (Anerkennungs- und Vollstreckungsausführungsgesetz – AVAG).
Przed polskim sądem należy wpierw uzyskać klauzulę wykonalności a następnie wystąpić o zaświadczenie o wykonalności naszego wyroku. Wniosek taki należy złożyć w oparciu o art. 54 Brukseli I. Sąd wyda wtedy zaświadczenie zgodnie z wzorem przewidzianym w tym rozporządzeniu.
Po uzyskaniu powyższego zaświadczenia należy złożyć w Niemczech wniosek i stwierdzenie wykonalności do właściwego sądu okręgowego (Landesgericht). Właściwość sądu ustala się w oparciu o siedzibę dłużnika. Wniosek nie podlega opłacie. Wykonalność wyroku stwierdzana jest poprzez nadanie klauzuli wykonalności. Wniosek powinien być złożony w praktyce w języku niemieckim. Do wniosku należy dołączyć tłumaczenie przysięgłe tytułu egzekucyjnego wraz z zaświadczeniem. Wszystko jest wymagane w dwóch egzemplarzach (§ 4 AVAG).
Przy złożeniu wniosku nie ma przymusu adwokackiego. Wniosek można zatem złożyć bez udziału niemieckiego adwokata. Nie mamy obowiązku ustanawiać pełnomocnika do doręczeń. Jeżeli tego jednak nie zrobimy, to doręczenia będą uznawane za dokonane z upływem 2 tygodni od nadania pisma pocztą przez sąd niemiecki (§ 184 ZPO). Wniosek jest rozstrzygany na posiedzeniu niejawnym, bez przesłuchania dłużnika.
Dłużnikowi przysługuje środek zaskarżenia w ciągu 30 dni od otrzymania rozstrzygnięcia. Nieprawomocne orzeczenie doręcza się też wierzycielowi i na jego podstawie można dokonać zabezpieczenia. Jeżeli dłużnik nie wniósł środka zaskarżenia lub ten środek został oddalony, to wierzyciel otrzyma odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego wykonalności w Niemczech. Na jego podstawie można prowadzić w Niemczech egzekucję.
Wybór komornika w Niemczech
Mamy zatem orzeczenie, które jest wykonalne w Niemczech. Spełniliśmy zatem wszystkie warunki wynikające z Brukseli I i Brukseli I bis. Pora na wybór komornika w Niemczech (Gerichtsvollzieher), do którego skierujemy wniosek egzekucyjny.
W Niemczech nie ma swobody wyboru komornika, jak to ma miejsce w Polsce. Właściwym komornikiem jest ten, w którego rewirze zamieszkuje lub ma siedzibę dłużnik. Nie ma dostępnej ogólnokrajowej wyszukiwarki właściwych komorników. Należy zatem ustalić sąd właściwy (Amtsgericht) dla dłużnika i sprawdzić na stronie sądu jaki komornik będzie właściwy dla danego adresu. Właściwy Amtsgericht możemy zaleźć <<TUTAJ>>.
W niektórych krajach związkowych (Land) są dostępne wyszukiwarki dla całego Landu. Np. jeżeli nasz dłużnik zamieszkuje w Bawarii, to komornika możemy znaleźć pod adresem: https://gerichtsvollzieher.justizregister.bayern.de/
Wniosek egzekucyjny
W Niemczech ustanowiony został obowiązkowy formularz wniosku egzekucyjnego. Formularz dostępny jest na stronie niemieckiego Ministerstwa Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów (Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz) <<TUTAJ>>.
Wniosek można wypełnić elektronicznie, a po wydrukowaniu przesłać do właściwego komornika. Brak zastosowanie obowiązkowego formularza może sprowadzić się do tego, że wniosek nie zostanie rozpatrzony.
Ile kosztuje egzekucja w Niemczech
Koszty egzekucyjne zależą od czynności przeprowadzonych przez komornika. Za każdą czynność pobierana jest dodatkowa opłata, określona konkretnie w przepisach. Wysokość kosztów uzależniona jest zatem od naszego wniosku egzekucyjnego i czynności, które będzie musiał wykonać komornik. Ostatecznie koszty ponosić będzie dłużnik. Na początku komornik jednak zwróci się do wierzyciela o wpłatę zaliczki. Zaliczka powinna być w kwocie przewidywanych kosztów. Jeżeli jej nie uiścimy, to komornik nie przystąpi do czynności. Jeżeli zaliczka będzie niewystarczająca, to niemiecki komornik wezwie nas do jej uzupełnienia. Przy roszczeniu w wysokości 20.000 euro koszty egzekucyjne mogą wynieść ok. 300-400 euro.
Koszty prawnika – egzekucja w Niemczech
Do kosztów egzekucji należy też wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika, któremu zlecimy prowadzenie sprawy. Jeżeli zlecimy polskiemu prawnikowi koordynację kontaktów z niemieckim adwokatem, to tym rodzajem kosztów udaje się najczęściej też obciążyć dłużnika.
Czy egzekucja w Niemczech bez udziału profesjonalnego pełnomocnika jest możliwa? Sprawa wydaje się być prostsza w przypadku postępowań zaczętych po 12.01.2015 r. Na pewno konieczna będzie znajomość języka niemieckiego do kontaktów z komornikiem niemieckim. Natomiast w sprawach, których wymagane jest stwierdzenie wykonalności wyroku w Niemczech, udział profesjonalnego pełnomocnika może okazać się konieczny (choć nie ma takiego prawnego obowiązku).
Pytanie, czy warto samemu przedzierać się przez gąszcz niemieckich przepisów i narażać się na popełnienie błędu lub przedłużające się postępowanie. Wydaje się być wskazanym podjęcie współpracy z polskim prawnikiem, specjalistą od spraw polsko-niemieckich, współpracującym z lokalnym, niemieckim adwokatem. W takim przypadku odpada nam konieczność zajmowania się sprawą. Mamy kontakt w języku polskim z polskim radcą prawnym / adwokatem, który dba za nas o wszystkie aspekty egzekucji. Tym bardziej, że koszty prawnika zostaną w takim wypadku najczęściej pokryte przez dłużnika. Warto przy tym wybrać prawnika doświadczonego w obrocie międzynarodowym, w szczególności w sprawach polsko-niemieckich.
Kancelaria JLT służy Państwu zawsze chętnie pomocą w kwestiach związanych z doradztwem prawnym w sprawach polsko-niemieckich.
