Polskie firmy wykonujące usługi budowlane w Niemczech potrzebują zwolnienia z podatku budowlanego (Freistellung). Co jednak zrobić, jak się go nie uzyskało, a kontrahent wzywa do jego przedłożenia? Poniżej można się dowiedzieć, jak wyjść z tej sytuacji.
Co to jest niemieckie Freistellung?
Zwolnienie z podatku budowlanego, które fachowo nazywa się w Niemczech Freistellungsbescheinigung nach § 48b EStG, a potocznie Frajsztelung czy poprawnie pisane Freistellung, jest dokumentem z niemieckiego urzędu skarbowego. Dzięki takiemu zwolnieniu z podatku budowlanego można wykonywać w Niemczech usługi budowlane i otrzymywać płatności bez żadnych potrąceń. Jeżeli nie ma się ważnego Freistellung, to zleceniodawca potrąca wykonawcy 15% z faktury i odprowadza tę kwotę do niemieckiego urzędu. To potrącenie nazywa się Bauabzugsteuer https://jadzynlt.pl/2023/02/24/co-to-jest-bauabzugsteuer/.
Pieniądze te firma wykonawcza może odzyskać, składając wniosek o zwrot potrąconego podatku budowlanego, ale jest to najczęściej długotrwała procedura. Z tego powodu warto wystąpić zawczasu o zwolnienie Freistellung i mieć je cały czas ważne (należy je odnawiać).
Żeby uzyskać Freistellung trzeba się zarejestrować w niemieckim urzędzie skarbowym (Finanzamt). Więcej na ten temat można dowiedzieć się z artykułu Jak uzyskać Freistellung? oraz Podatek budowlany w Niemczech.
Kto potrzebuje Freistellung?
Zwolnienie z podatku budowlanego potrzebuje każda firma, która wykonuje usługi budowlanego w Niemczech. Usługi budowlane to nie tylko prace typowo budowlane jak murarstwo czy budowa dróg. To także usługi elektryczne, spawalnicze, monterskie i wiele innych. Warto zatem za każdym razem skonsultować się z doradcą, czy dana usługa podlega pod Freistellung.
Nie ma znaczenia, czy naszym zleceniodawcą na prace w Niemczech jest firma polska, niemiecka czy z innego kraju. Freistellung jest zawsze potrzebny, jak wykonywane są prace w Niemczech na rzecz jakiejkolwiek firmy. Jeżeli prace są tylko dla osób prywatnych, to Freistellung nie jest potrzebny.
Z jaką datą powinno być Freistellung?
Zwolnienie z podatku budowlanego powinno być ważne na dzień płatności za prace budowlane. Nie ma znaczenia, kiedy była usługa wykonana, kiedy był umówiony termin płatności. Liczy się tylko i wyłącznie dzień płatności. Nie ma też znaczenia, czy płatność dotyczy zaliczki, części prac czy jest to płatność końcowa. W dniu jakiejkolwiek płatności związanej z pracami budowlanymi w Niemczech trzeba okazać zleceniodawcy ważne Freistellung. Jeżeli wykonawca go nie posiada, to płacący powinien potrącić podatek budowlany w wysokości 15%. Trzeba pamiętać, że 15% liczy się od kwoty brutto (nawet jak na fakturze nie ma podatku VAT). Zatem tak naprawdę dla polskiej firmy potrącenie wynosi 17,85% (kwotę netto zwiększamy o 19% podatku VAT i od powiększonej kwoty liczymy 15%).
Brak Freistellung i brak potrącenia podatku
Przechodzimy teraz do najważniejszego punktu tego artykułu. Co w przypadku, gdy nie mieliśmy Freistellung, a podwykonawca nie potrącił nam podatku budowlanego? Czy będzie to miało negatywne skutki i dla kogo?
Zacznijmy wpierw od pokazania, jak wygląda prawidłowe postępowanie. Polska firma A wykonała usługę za 10.000 euro netto na rzecz niemieckiej firmy B. Polska firma nie posiada ważnego Freistellung. Niemiecka firma otrzymuje fakturę na 10.000 euro i dokonuje przelewu. Powinna jednak potrącić podatek budowlany, w tym przypadku w kwocie 1.785 euro. Różnicę wypłaca wykonawcy (czyli 8.215 euro), a podatek budowlany odprowadza do urzędu skarbowego w Niemczech właściwego dla wykonawcy. Wykonawca ma dwa lata by zawnioskować o zwrot podatku. Urząd sprawdzi, czy nie ma innych podatków do zapłaty i zwróci potrącenie w kwocie 1.785 euro polskiej firmie A. Zatem pomimo potrącenia podatku budowlanego polska firma powinna dostać całość płatności, z tym że część od kontrahenta a część z urzędu (dopiero w kolejnym roku od potrącenia).
A co w przypadku, gdy potrącenie nie nastąpiło?
Potrącenia dokonuje zleceniodawca, czyli ten, kto opłaca fakturę za prace budowlane. On jest odpowiedzialny przed niemieckim urzędem za wykonanie tego obowiązku. Jeżeli tego nie zrobi, to urząd wezwie zleceniodawcę (w powyższym przykładzie niemiecką firmę B).
Co ważne, nie można uzyskać Freistellung wstecz. Urzędy wydają zwolnienie z podatku budowlanego tylko na przyszłość. Brak Freistellung w przeszłości jest zatem kwestią, której nie da się naprawić. Trzeba będzie w takim przypadku wpłacić podatek do niemieckiego urzędu.
Kto odpowiada za brak potrącenia?
Brak potrącenia podatku budowlanego jest zatem przede wszystkim problemem zleceniodawcy, czyli tego, kto opłaca fakturę. Ryzykuje on tym, że wypłaci wykonawcy całość wynagrodzenia, a dodatkowo będzie musiał odprowadzić i tak podatek budowlany do urzędu. Bazując na powyższym przykładzie, niemiecka firma B będzie musiała z własnej kieszeni wpłacić do urzędu 1.785 euro, pomimo że zapłaciła polskiej firmie 10.000 euro. Odprowadzony podatek będzie mógł być zwrócony tylko wykonawcy. Zatem nie dość, że polska firma dostała całość za fakturę, to będzie mogła jeszcze zawnioskować o zwrot podatku w kwocie 1.785 euro! O ten zwrot nie może wystąpić zleceniodawca, który odprowadził ten podatek.
Jakie ma zatem możliwości zleceniodawca? Przede wszystkim może żądać od wykonawcy zwrotu potrąconej kwoty podatku. Ma roszczenie cywilnoprawne, co znaczy, że może dochodzić zwrotu na drodze sądowej. Bez tej możliwości wykonawca byłby niesłusznie wzbogacony.
Zatem na pierwszy rzut oka brak potrącenia podatku jest problemem zleceniodawcy. Szybko jednak ten problem może być przerzucony na wykonawcę, ponieważ będzie on musiał oddać zleceniodawcy potrącony podatek budowlany, a następnie dochodzić jego zwrotu z urzędu skarbowego w Niemczech (Finanzamt).
Często zdarza się, że niemiecka firma odmawia płatności ostatnich faktur, zaliczając je na poczet podatku budowlanego. Wykonawca ma wtedy problem, ponieważ nie otrzymuje płatności, a musi ponosić swoje koszty. Tłumaczenie, że nikt od niego nie żądał Freistellung, nic nie daje.
Czy można się jakoś dogadać ze zleceniodawcą?
Problem ma zatem i zleceniodawca i wykonawca. W tym wypadku najlepiej się jednak dogadać ze zleceniodawcą i ustalić wspólne postępowanie przed urzędem. Najgorsza wiadomość jest jednak taka, że nie uda się uniknąć wpłacenia podatku do urzędu. Ktoś musi wyłożyć kwotę podatku i zamrozić ją na jakiś czas, zanim nastąpi zwrot.
Najczęstsze rozwiązanie polega na zastosowaniu cesji wierzytelności. W takiej cesji wykonawca przenosi prawo do zwrotu podatku budowlanego na zleceniodawcę. Zleceniodawca w takim wypadku wpłaca do niemieckiego Finanzamtu podatek budowlany, urząd sprawdza, czy wszystkie obowiązki są spełnione przez wykonawcę i zwraca podatek budowlany bezpośrednio zleceniodawcy. Nie ma zatem ryzyka, że pieniądze trafią do rąk wykonawcy i ten ich nie przekaże do urzędu. Ważne jest tylko, by cesja była na odpowiednim wzorze i była podpisana przez wykonawcę.
Strony powinny ze sobą współpracować. Pomimo cesji wykonawca i tak musi złożyć do urzędu skarbowego w Niemczech sporo dokumentów potwierdzających brak obowiązków podatkowych w Niemczech. Dopiero jak urząd wszystko zweryfikuje, to zwróci pieniądze.
Potrącenie ale brak płatności do urzędu
Zdarza się i to niestety nie tak rzadko, że zleceniodawca potrąca podatek budowlany, ale nie odprowadza go do Finanzamt. Wykonawca nie dostaje całości płatności, ale nie może wystąpić do urzędu o zwrot podatku budowlanego. Urząd zwróci podatek tylko wówczas, gdy zleceniodawca faktycznie wpłacił go na konto urzędu. Nie ma konkretnej procedury na takie nieuczciwe postępowania zleceniodawcy. Można oczywiście wytoczyć sprawę przed sądem, ale jest to kosztowne i długotrwałe. Często pomaga poinformowanie urzędu skarbowego w Niemczech o tej sytuacji, wtedy to już urząd będzie dochodził od zleceniodawcy zapłaty podatku budowlanego.
Jeżeli zleceniodawca potrąca nam podatek budowlany, to powinniśmy od niego zażądać kopii deklaracji i potwierdzenia wpłat do urzędu. Jeśli nie chce pokazać tych dokumentów, to często wskazuje to na nieuczciwość zleceniodawcy.
Odmowa płatności przez brak Freistellung
Czasem dochodzi do sytuacji, gdy zleceniodawca odmawia zapłaty całości faktury powołując się na brak ważnego Freistellung u wykonawcy. Jest to nieuzasadniona praktyka. Zleceniodawca nie ma prawa do tego. Powinien potrącić podatek budowlany i wypłacić wykonawcy pozostałą kwotę. Nie może natomiast wstrzymać się z płatnościami do czasu uzyskania Freistellung przez wykonawcę (o ile nie jest to wola wykonawcy).
Inna sprawa, że czasem wykonawca ze zleceniodawcą umawiają się w ten sposób. Jeżeli obie strony na to się zgadzają, to można ustalić, że płatność nastąpi po uzyskaniu zwolnienia z podatku budowlanego. Jest to rozwiązanie spotykane w praktyce, by uniknąć potrącenia. Wykonawca woli poczekać na pieniądze kilka tygodni, do uzyskania Freistellung, i otrzymać całość, niż potem dochodzić zwrotu z niemieckiego urzędu. Taka obopólna zgoda na odroczenie płatności jest jak najbardziej możliwa.
Kancelaria JLT — pomoc prawna i podatkowa dla polskich firm działających w Niemczech!
Jeśli masz firmę budowlaną w Niemczech i potrzebujesz pomocy przy składaniu wniosków o zwolnienie lub zwrot podatku budowlanego, zapraszamy do współpracy. Zajmujemy się kompleksową prawno- podatkową obsługą firm w Niemczech, pomagając w załatwianiu formalności w tamtejszych urzędach.
